MUHTARLIĞIN TARİHÇESİ
Mahalle muhtarlığı, Osmanlı Devleti’nde eskiden beri vardı.
Mahallenin başında bulunan imamlar, toplumsal dayanışmayı sağlamak, halkın
ihtiyaçlarını karşılaması gibi dünyevi hizmetler de görürdü.
Halktan ücret alan
imamların görevlerinin bir kısmı, zamanla mahalle muhtarlarına devredilmiştir.
19 Yüzyılda devlet halk ilişkilerinin iyileştirilmesi amacıyla merkezi idarenin
bir parçası olarak bazı yardımcı mahalli örgütler kurulmuştur.
Mahalle muhtar
ve ihtiyar heyetleri de bu kuruluşlardandır.
1864 Tarihli Vilayet Nizamnamesi
ile hukuk sistemimiz içinde yer alan mahalle muhtarlığının kanunların ve
emirlerin ilanı, tebligatta ve vergi toplamada idareye yardımcı olmak,
yaralama, öldürme olaylarının haber verilmesi gibi görevleri vardır. (Bunlar,
bugünkü görevlerinin de temelidir.)
Mahalle muhtar ve ihtiyar heyetleri, 1913 tarihli İdare-i
Umumiye-i Vilayet Kanunu ile kaldırılmış olduğu halde, varlıklarını
mahallelerdeki kamu hizmetlerinin bir gereği olarak 1933 yılına kadar fiilen
sürdürmüşlerdir.
Bu tarihte çıkartılan 2295 sayılı kanunla varlığı sona
erdirilen kuruluşun görevlerini, zabıta ve belediye gibi bazı kuruluşların
yapması öngörülmüştür.
Ancak, on yıllık bir uygulama mahalle muhtarlığının
boşluğunun doldurulmasının mümkün olmadığı görüldüğünden, 1944 tarihli ve
4541 sayılı Şehir ve Kasabalarda Mahalle Muhtar ve İhtiyar Heyetlerinin
Teşkiline Dair Kanun ile Kanunun uygulama şekil ve esaslarına dair 1945 tarihli
tüzük çıkarılmıştır, ve bugünkü şeklini almıştır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder